W ostatnich dniach w mediach społecznościowych i prasie branżowej można było dostrzec wiele publikacji na temat ważnego wyroku NSA w sprawie podatku u źródła.
Sprawa dotyczy obowiązku weryfikacji przez polskiego podatnika CIT, czy podmiot, na rzecz którego wypłacana jest dywidenda jest jej rzeczywistym właścicielem.
Od jakiego bowiem czasu organy podatkowe – mimo braku wskazania takiego obowiązku wprost w ustawie CIT czy PIT – stoją na stanowisku, że jednym z warunków zastosowania zwolnienia dywidendowego w podatku u źródła jest nie tylko spełnienie przez uzyskującego dywidendę jednocześnie wszystkich przesłanek, o których mowa w art. 22 ust. 4-4d Ustawy CIT ale i zweryfikowanie prawdziwości oświadczeń składanych przez podatnika otrzymującego dywidendę. Zdaniem organów weryfikacja powinna się odbywać z należytą starannością. Obowiązek dochowania należytej staranności, spoczywa na płatniku, który dokonując wypłaty nie pobiera podatku u źródła na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, stosuje zwolnienie lub obniżoną stawkę.
Sądy administracyjne jednak zajmowały stanowisko korzystne dla podatników. Zdaniem m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z 27 kwietnia 2021 r., sygn. II FSK 240/21, brak w art. 22 ust. 4 Ustawy CIT warunku posiadania przez spółkę otrzymującą dywidendę statusu rzeczywistego właściciela oznacza, że dla skorzystania ze zwolnienia z podatku CIT w odniesieniu do dywidend nie jest wymagane, by odbiorca dywidendy był jej rzeczywistym właścicielem. NSA wskazywał, że wywodzenie istnienia warunku posiadania statusu rzeczywistego właściciela w odniesieniu do zwolnienia dywidendowego
- wobec braku takiego warunku w treści art. 22 ust. 4 Ustawy CIT,
- przy jednoczesnym zawarciu takiego właśnie warunku wyłącznie w odniesieniu do zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy CIT (należności odsetkowe i licencyjne)
stanowi niedopuszczalne wyjście poza granice językowej wykładni tych przepisów.
31 stycznia sygn. akt II FSK 1588/20, NSA wydał jednak wyrok, w którym uchylił korzystny dla podatnika wyrok sądu I instancji w przedmiotowej sprawie.
Z doniesień prasowych wynika, że NSA zgodził się z fiskusem, że w przypadku wypłaty dywidend, na płatniku (polskiej spółce) co do zasady ciąży obowiązek weryfikacji, czy odbiorca dywidend jest ich rzeczywistym właścicielem (i to nawet pomimo braku istnienia takiego warunku w art. 22 ustawy o CIT). Z drugiej jednak strony NSA – w ustnym uzasadnieniu wyroku – podkreślił, że obowiązek ten nie oznacza bynajmniej konieczności prowadzeniu przez płatnika jakiegoś postępowania.
W naszej ocenie, aby mówić o przełomie należy zaczekać na pisemne uzasadnienie wyroku. Dopiero treść tego uzasadnienia pokaże motywy działania NSA i jego pełen stosunek do orzeczenia sądu I instancji.
Także wtedy bardziej zasadne będą rozważania dotyczące tego, czy mamy do czynienia z początkiem nowej linii orzeczniczej czy jest to „wypadek przy pracy”.
Mirosława Zugaj, Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi